Safranbolu sokaklarında gezerken henüz haberdar olmadığım, hadi buradan yukarı çıkalım diye istemeden de olsa müzenin sokağına girmemle birlikte keşfettiğim yerdir. Herhalde burayı ziyaret etmeden ayrılsaydım kahrolurdum. Safranbolu’da 18. ve 19. yüzyıl Türk toplumunun geçmişini, kültürünü ve yaşam biçimini görebileceğiniz Safranbolu’daki en önemli yapı Kaymakam Evi’dir.

Sahibi Safranbolu Kışlası kumandanı Hacı Mehmet Efendidir. Mehmet Efendi’ye Yarbay kelimesinin karşılığı olan ‘’ Kaim – Makam’’ denilmesinden dolayı göre haklı arasında evin ismi Kaymakam Evi şeklinde söylenmeye başlanmış.

Kültür Bakanlığının Projesi kapsamında Safranbolu’da bulunan ev koruma altına alıp çeşitli restorasyon çalışmalarından geçtikten sonran Müze ev olarak hizmete açılmış.

Kaymakamlar Evi Mimari Özellikleri

Geleneksek büyük aile düzeni Safranbolu Evlerinin tasarımını ve dolayısıyla mimarisini etkilemiştir. Kalabalık aileler kendi içinde de küçük yaşam alanlarına ayrılmıştır. Anne, baba, oğullar, gelinler, torun, teyze ve amcalar bir arada yaşarlarmış. Bunun sonucunda her oda ayrı bir yaşam alanı haline getirilmiş.

Durum öyle olunca da evler oldukça büyük ve geniş bir yapıya sahip oluyor. Evler genelde ahşaptan ve uzun ömürlü olması için kesme taşlardan inşa edilirmiş. Kaymakamlar Evi de buna çok güzel bir örnek. Evin taban ve tavan tahtaları, kapıları, oymalar, dolaplar sarıçamdan yapılmıştır.

Binaya girdiğinizde sizi çeşitli tarım aletlerinin sergilendiği salon ve genişçe bir avlu karşılıyor. Avluda isterseniz közde kahve içebilirsiniz.

Biletinizi aldıktan ve galoş giydikten sonra birinci kata çıkabilirsiniz. Birinci katın merdivenlerinin başında iki oda selamlık, karşısındaki bölüm ile üst kat Harem’dir. Her odada sedirli oturma düzeni, yer sofralarında yemek yeme, yer yatağında yatma, yatakların koyulduğu yüklüklerin içinde yıkanmaya olanak sağların yerler mevcuttur. Büyük pencereler ise evin bolca ışık alabilmesine olanak sağlar. Ceviz ve Çam kerestesinden yapılmış tavan süslemeleri ise zevk ve estetik anlayışının zengin örneklerindendir.

Kaymakamlar evini bölüm bölüm incelemek daha faydalı olacaktır.

Hayat: Eve ilk giriş yaptığımız zemin katın ismi ‘’Hayat’’ ‘dır. Zemini toprak ya da taş kaplı bölümdür. Hayat’tan bir merdivenler üst katlara çıkılır. Merdivenlerin başladığı yere ise pabuçluk denir. Bahçe cephesinde yer alan ahşap parmaklıklardan oluşan gilisteler Hayat’ı aydınlatır ve havalandırır.

Sofa (Çardak): Evin en önemli öğesi, odaları birleştiren ve evin tasarımını etkileyen sofadır. Odalar, abdestlik, kiler, merdiven sofaya açılır. Sofada oturulur, yer sofraları buraya kurulu, mevlitler burada yapılır, oyunlar burada oynanır.

Odalar: 7 odası bulunan evin Orta kat odaları daha çok gündüz oturmaya ve çalışmaya, üst kat odaları ise gelinlere, misafirlerin yatmasına ve genel anlamda yatak odası olarak ayrılmıştır. Odaya girişler odanın bir köşesinden olur. Sofadan odalar direk girişmez. Kapıdan girince karşıya gelen ahşap bir paravan içeriyi görmeyi engeller.

Selamlık: Eski devirde din ve gelenekler evi dışarıya kapar, kadın yabancı erkeği görünmez. Dışa karşı kadınlar ve erkekler iki ayrı topluluktur. Bunlar evim harem ve selamlığı olarak simgelenir. Düğün esnasında Selamlıkta erkekler damatla birlikte kendi aralarında yemek yerler ve eğlenirler.

Harem Bölümü: Daha çok zengin evlerinden Harem ve Selamlık için iki ayrı giriş ve iki ayrı merdiven vardır. Müzede Harem’de düğün esnasından kadınların Kına Gecesi yaptığı mankenlerle canlandırılmıştır.

Dönme Dolap: Evin harem bölümünden selamlığa hizmet eden kadınların yakın aileden olmayan erkeklere kendini göstermeden yemek ve kahve alıp vermesi için iki sofa arasında dönme dolap yapılmıştır. Bu dolabın raflarına konan kaplar, dolap eller çevrilerek diğer sofaya iletilerek servis yapılırmış.

Baş Oda: Evin en üst katında, en iyi cephede diğer odalardan daha özenli yapılmış tavan, sedir düzeni, her iki yönden güneş alan pencereler, ahşap işçiliğinin en güzel örneği olan ocak ve oymalar ile gusülhane olarak kullanılan yüklük denilen dolaplar bulunmaktadır. Misafir odası olarak da kullanılır.

Gelin Odası: Evin en büyük gelini tarafından kullanılan bu oda da çok amaçlı kullanılır. Her oda da olduğu gibi oturulur, yemek yenir, uyunur, yıkanılabilir. En büyük etken eşyaların taşınır olmasıdır. Beşik, yatak gibi eşyalara ihtiyaç duyulduğu zaman ortaya getirilir. Bu odadan sandık odasına ve çocuk odasına geçiş yapılabilir.

Sandık Odası: Gelinin çeyiz sandığının, giysilerinin, ütü ve dikiş makinesinin aynı zamanda gelin odasından çocuk odasına geçmeyi sağlayan ara odadır.

Çocuk Odası: Büyük çocukların ve evlatlık kız çocuklarının kaldığı odadır. Bu oda da oymalar, dolaplar ve yola bakan pencerelere bulunmasına rağmen, tavan işlemeleri yer almamaktadır.

Mutfak(Aşevi): Mutfak olarak ayrılan oda orta katta yer almaktadır. Evin hanımı kışın burada çalışır, oturur, ısınır, yemek yer ve yufka ekmeği yapar. Yemekler çoğunlukla burada mutfakta yenir. Yemek yapmak için gerekli malzemeler az miktarda, ocağın iki başındaki oymalarda bulunur. Mutfağın bitişinden kiler ve bir dış çardak mevcuttur.

Kiler: Kilerde mutfak için gerekli yiyecek maddeleri saklanır. İçinde ambar ve tel dolap vardır.

Kaymakamlar Evi’ni gezdiğinizde Safranbolu’da başka konak gezmenize gerek yok. Şehrin sokaklarında gezip sonrasında ise keşfedilmesi gereken diğer yerlere gidebilirsiniz.

Ziyaret Saatleri: Her gün 09.30 – 17.00

Giriş Ücreti: Öğrenci 3 TL, Tam 4 TL

Kaymakamlar Evi Nerede ve Nasıl Gidilir?

Kaymakamlar Evi Safranbolu şehir merkezinde yer almaktadır. Cinci Hanın arkada tarafında yer alan geniş caddeden yokuş yukarı çıkarak müzeye ulaşmanız mümkün. Zaten kime sorsanız gösterir ama ben buraya haritayı koyayım yinede.