Kariye müzesinin kesin yapılış tarihi maalesef bilinmemekte. Müzenin asıl ismi ise Grekçe “Kırsal alan” ya da “Kent dışı” anlamına gelen “Khora” dır. Şimdinin müzesi zamanın en önemli ibadet yerlerinden olan Kariye’nin ismini Khora diye söylenmesinin sebebi ise Theodosios zamamında kilisesnin Konstantinopolis‘in (İstanbul) surlarının dışında kalması sebebiyle kilise bu isimle anılıyormuş.

Kariye müzesi zaman içerisinde birçok kez zarar görmüş, kimi zaman doğal afetler yüzünden bazen ise insan eliyle gerçekleştirilen yıkımlar olmuş. Yıkımlardan sonra 1120 yılında manastırın büyük bölümünü yeni baştan inşa ettirmiş. 1204 –1261 yılları arasındaki Latin (Moğol) işgali ve 1296 yılındaki büyük depremin, manastırı harabeye döndürmüş olduğu bilinmektedir.

Andronikos döneminde (1282–1328), Bizans imparatorluğu maddi açıdan çökmüş olsa da, sanatı ve bilimi destekleyen zengin aristokrat bir toplulukta bulunmaktaydı. Bu dönemde, Theodoros Metokhites, Khora Manastırı’nı neredeyse baştan inşa etmiş, içeride gördüğünüz müthiş mozaikleri yapmış, manastıra çok büyük ve zengin bir kütüphane kurmuştur.

Kariye müzesi dışarıdan oldukça mütevazi görünse de, içeriye girdiğiniz zaman insanın ağzı açık kalıyor. Giriş kapınından girdikten sonra sizi ilk olarak iç kapının üzerindeki Hz. İsa tasviri karşılar. Hz. İsa sol eli kutsal kitabı tutarken, sağ eli ile de takdis işareti yapmaktadır. Bu sahne “Kainatın Efendisi” görünümündeki  İsa’nın yüceliğini ve tanrısallığını anlatmaktadır. İsa’nın başının iki yanında “Hazreti İsa , yaşamın mekanı”  ve “Khora” yazılıdır.

Kariye müzesinin içerisindeki moziklarin büyük bir kısmında Hz. İsa ve Hz. Meryen tasvir edilmiştir. Müzenin içerisinde mozaik süslemerin yanı sıra fresko süsleme teknikleride oldukça yaygın olarak kullanılmıştır. Kariye müzesindeki süslemeler kronolojik sıralamaya göre tasvir edilmiştir. Dış narteks de Hz. İsa’nın yaşamını, mucizelerini görürken.  İç narteks de Hz. Meryem’in yaşamını anlatan, mozaik sanatının en güzel örneklerini görebiliyorsunuz.

Mezar Şapeli yani Parekklesion bölümünde ise, eski Ahit’ten alınmış dini hikayeler ile mahşer günü, diriliş, son yargı gibi sahneler tasvir edilmiştir. Kiliseyi yapan Theodoro Metokhites de buraya defnedilmiştir.

İstanbul’un fethedilmesinden sonra, Sadrazam Atik Ali Paşa tarafından camiye çevriliyor. Kilisenin içerisinde yer alana mozikler ve freskler alçı sıvalarla kapatılıp yaklaşık 537 yıl cami olarak kullanılan Kariye Cami’si, 1945 yılında Bakanlar Kurulu’nun aldığı bir kararla bir müzeye dönüştürülüp ziyarete açılır.

Müthiş Moziklari Yapan Kişi Kimdir?

Mozaikleri ve frenskleri yapan Theodoros Metokhites 1270 yılında, Konstantinopolis’te (İstanbul) doğmuş, aristokrat bir ailenin oğludur. Babası, İmparator VIII. Mikhael Palaiologos’un Papalık nezdinde ki büyükelçisidir. Theodoros Metokhites, kızını İmparator’un yeğeni Ioannes Palaiologos ile evlendirerek, imparatorluk ailesi ile akrabalık ilişkileri de kurmuştur. 1316 yılında İmparator tarafından, sarayın koruması ve yönetimi altında olan Khora Manastırı’nı restore etmesi için atanmıştır. Manastırın restorasyonu 1321 yılında tamamlanınca sarayın en önemli ünvanı olan ’Büyük Logothete’ ünvanı ile onurlandırılmıştır. Metokhites’in yaptığı onarımlar geniş kapsamlıydı. Kilisenin ana kubbesi, kuzey tarafa bitişik iki katlı ek yapı (Anneks), iç ve dış narteksler ile güneydeki ek şapel Parekklesion Metokhites tarafından yaptırılmıştır. İmparator II. Andronikos 1328 yılında tahttan indirilince, Theodoros Metokhites de yeni imparator tarafından Trakya’ya sürgüne gönderilmiş,

1330 yılında damadının da yardımlarıyla Konstantinopolis’e (İstanbul) dönmesine izin verilince, Khora Manastırı’na gitmiş ve Ktetor’luk haklarını kullanarak bu manastırda rahip olmuştur. Metokhites, 1332 yılında, Khora Manastırı’nda ölünce kilisenin güney tarafına bitişik olan Parekklesiondaki (Mezar) nişine gömülmüştür.

Kariye Müzesi Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri

Kariye Müzesi, restoraston çalışmaları sebebiyle bazı bölümleri yıllardır kapalı, gitmeden önce resmi web sitesinden  kontrol etmekte fayda var.

Ziyaret saatleri: Yaz ayları 09.00-19.00, Kış ayları: 09.00-17.00

Giriş Ücreti: 30 TL’dir. Müze kartınız varsa ücretsiz gezebiliyorsunuz.

Kariye Müzesi Nerede ve Nasıl Gidilir?

Kariye Müzesi, İstanbul’un Edirnekapı semtinde yer almaktadır. Emiönü sahilden hareket eden Edirnekapı otobüslerine binerek rahatlıkta ulaşabilirsiniz.  Anadolu yakasından gelenler 500T otobüsüne binerek Edirnekapı tramvay durağında inilip 800 metre kadar yürüdükten sonra ulaşabilir. Tramvay ile gelmek istiyorsanız Topkapı – Habipler tramvayına binip, Edirnekapı’da inmeniz gerekiyor.